Në një hap të rëndësishëm përpara për reformën e politikave për drogat në Shqipëri, UNDP Shqipëri, në bashkëpunim me Ministrinë e Shëndetësisë dhe Mbrojtjes Sociale, Ministrinë e Brendshme dhe Ambasadën Franceze në Tiranë, organizoi një punëtori teknike për të përshpejtuar përafrimin e vendit me standardet e Bashkimit Evropian për politikat ndaj drogave.
Ngjarja mblodhi së bashku autoritetet kombëtare dhe ekspertët ndërkombëtarë, përfshirë përfaqësues nga MILDECA e Francës (Misioni Ndërministror për Luftën kundër Drogave dhe Sjelljeve Addiktive) dhe ekspertizën rajonale të UNDP-së, për të diskutuar progresin institucional të Shqipërisë, për të identifikuar boshllëqet teknike dhe për të shkëmbyer praktikat më të mira dhe parimet e BE-së dhe botërore në këtë fushë.
Ambasadorja e Francës në Shqipëri, Catherine Suard, theksoi sa i rëndësishëm dhe i përshtatshëm është ky aktivitet në kuadër të kërkesave për anëtarësim në BE (kapitulli 24). Ajo rikonfirmoi mbështetjen e plotë të Francës për këtë proces dhe vlerësoi pjesëmarrjen e Dr. Nicolas Prisse, Presidentit të MILDECA-s, misioni francez ndërministror për luftën kundër drogës dhe sjelljeve addiktive, metodologjia dhe performanca e të cilit njihen gjerësisht. Ajo përshëndeti angazhimin e autoriteteve shqiptare për të zhvilluar një mjet të fuqishëm për një politikë publike të integruar dhe të bazuar në prova, me synim kontributin për një shoqëri më të sigurt dhe më të shëndetshme. Në këtë drejtim, ajo riafirmoi rëndësinë vendimtare të bashkëpunimit ndërkombëtar dhe evropian, si dhe shkëmbimeve “peer-to-peer”, të cilat Ambasada Franceze në Shqipëri do të vazhdojë t’i promovojë.
Zëvendësministrja e Shëndetësisë dhe Mbrojtjes Sociale, Entela Ramasocaj, tha: “Gjatë viteve të fundit, Shqipëria ka ndërmarrë hapa vendimtarë për të modernizuar dhe forcuar kornizën e saj të politikave për drogat, në përputhje të plotë me standardet evropiane. Krijimi i Observatorit Kombëtar të Drogës nuk është thjesht një arritje administrative, por një gur themeli i agjendës sonë të reformave. Ai përfaqëson angazhimin tonë kombëtar ndaj politikëbërjes së bazuar në prova, transparencës dhe përafrimit të përpjekjeve të Shqipërisë me acquis të Bashkimit Evropian dhe standardet e Qendrës Evropiane për Monitorimin e Drogave dhe Varësisë nga Ato. Ky është një mesazh i fortë përkushtimi për ndërtimin e politikave elastike dhe të orientuara drejt njerëzve, që mbrojnë shëndetin dhe sigurinë publike.”
Presidenti i MILDECA-s, Nicolas Prisse, theksoi: “Lufta kundër drogave kërkon mobilizimin e të gjithëve, duke pasur parasysh ndikimin e tyre mbi shëndetin, arsimin, sigurinë dhe financat publike. Një qasje bashkëpunuese dhe e koordinuar ndërinstitucionale, si në nivel kombëtar, ashtu edhe në atë lokal, është thelbësore.”
“Krijimi i Observatorit Kombëtar të Drogës pranë Ministrisë së Shëndetësisë dhe i Sistemit të Paralajmërimit të Hershëm pranë Policisë së Shtetit janë arritje të rëndësishme,” tha Randi Davis, Përfaqësuesja e Përhershme e UNDP-së në Shqipëri. “Këto struktura sinjalizojnë një kalim nga masat reaktive në një përgjigje strategjike, të bazuar në prova dhe ndërsektoriale ndaj sfidave që paraqesin drogat dhe varësia. Ne kemi fatin të mësojmë nga një prej modeleve më me përvojë në Evropë, MILDECA, dhe nga udhëzimet ndërkombëtare mbi politikat e drogave dhe të drejtave të njeriut. Punëtoria e sotme është mundësia jonë për t’i përshtatur dhe lokalizuar këto praktika më të mira në kontekstin shqiptar.”
“Dua të nënvizoj vlerën e këtij seminari dhe rëndësinë e ndarjes së përvojave — veçanërisht atyre si modeli francez, i cili shquhet si një nga praktikat më të mira në fushën e parandalimit. Duke marrë parasysh natyrën thellësisht transnacionale të prodhimit, trafikimit dhe përdorimit të drogave, përpjekjet tona duhet të jenë të ndërlidhura dhe të bazuara në modele suksesi të provuara,” tha Margarita Vogli, Shefe e Sektorit për Politikat kundër Krimit të Organizuar dhe Antiterrorizmit në Ministrinë e Brendshme.
Shqipëria ka bërë përparim në institucionalizimin e monitorimit të bazuar në prova dhe koordinimit ndërinstitucional. Marrëveshja e Punës e vitit 2019 me Qendrën Evropiane për Monitorimin e Drogave dhe Varësisë nga Ato — tashmë Agjencia e Drogave e Bashkimit Evropian (EUDA) — krijoi një bazë të hershme për përafrimin me standardet e BE-së. Megjithatë, mbeten sfida për integrimin e plotë të shërbimeve shëndetësore, të zbatimit të ligjit dhe atyre sociale nën një strategji kombëtare të unifikuar.
Strategjia e Drogave e BE-së 2021–2025 ofron kornizën kryesore që udhëzon shtetet anëtare të BE-së dhe vendet kandidate në zhvillimin e përgjigjeve të balancuara dhe të bazuara në prova. Ajo i jep prioritet reduktimit të dëmit, aksesit në trajtim, sistemeve të forta monitorimi dhe mekanizmave të paralajmërimit të hershëm për kërcënime si opioidët sintetikë dhe substancat e reja psikoaktive. Për Shqipërinë, adoptimi i kësaj qasjeje është veçanërisht thelbësor ndërsa vendi ecën përpara në rrugën e anëtarësimit në BE.
Në qendër të axhendës së punëtorisë ishte angazhimi për shkëmbim praktik. Ekspertët eksploruan mënyrat për operacionalizimin e Observatorit Kombëtar të Drogës dhe Sistemit të Paralajmërimit të Hershëm në përputhje me standardet e EUDA-s dhe ato ndërkombëtare. Pjesëmarrësit identifikuan gjithashtu nevojat institucionale dhe boshllëqet teknike, duke vendosur prioritete të qarta për reforma efektive të politikave.
Kjo punëtori shënoi një moment vendimtar në rrugëtimin e Shqipërisë drejt një politike moderne, të integruar dhe të bazuar në të drejtat e njeriut për drogat. Me udhëzime nga ekspertët, bashkëpunim ndërministror dhe mësime të nxjerra nga praktikat më të mira evropiane, Shqipëria po vendos themelet për një shoqëri më të sigurt, më të shëndetshme dhe më elastike.
